Sabahları yataktan çıkmakta zorlanıyor, uykunuzu alsanız da kendinizi yorgun hissediyorsunuz. Bununla birlikte havaların daha erken kararması, güneşin yerini yağmurların alması ve soğukların gitgide artıp, işlerin yoğunlaşması dolayısıyla gelişen halsizlik, isteksizlik, mutsuzluk sonucu aşırı yeme ataklarından şikayetçisiniz. Tüm bunların nedeni mevsim geçişleri olabilir. Çünkü yaza alışan vücudumuz bahar aylarına uyum sağlamakta zorlanıyor, ve bu da yorgunluğa sebep oluyor. Bir kaç basit önlem ile mevsim geçişlerinin getirdiği bu olumsuzlukların önüne geçebiliriz.
Mevsim değişiklikleri her insanda farklı etkiler yaratır. Bazı insanlar bu durumdan etkilenmezken bazıları ise psikolojik ve fizyolojik sorunlar yaşayabilir. Aşırı stresli, heyecanlı ve sinirli kişiler mevsim geçişlerinde kendilerini fiziksel olarak daha güçsüz hisseder. Bunun sonucunda da vücutları daha çabuk tepki gösterir ve hastalanmaya daha müsait olabilir.
Havaların gittikçe soğumaya başladığı ve son baharın kendini iyiden iyiye göstermeye başladığı şu günlerde hastalıklardan kendimizi koruyabilmek ve yorgunluğun önüne geçmek için bağışıklık sistemimizi biraz daha güçlendirmek gerekmektedir. Bu dönemde vücut direncini arttırmak için antioksidan olarak da görev yapan A, C, E vitaminleri ile selenyum, çinko, magnezyum gibi minerallerin bunun yanı sıra omega – 3 ve omega – 9 yağ asitlerinden yeteri kadar almak gerekir. Günde 5-6 porsiyon sebze-meyve tüketerek günlük almamız gereken vitamin ve mineralleri almış oluruz. Balık, balık yağı, keten tohumu, soya fasulyesi ve cevizde bulunan omega-3 yağ asitleri güçlü bir antioksidandır ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde etkilidir. Ayrıca zeytinyağı, fındık yağı gibi sıvı yağlarda bulunan omega-9 yağ asitleri de bağışıklık sistemini olumlu etkiler. Günlük beslenmemizde, bu besinlerden yeterli ve dengeli bir şekilde tüketmeye özen göstermeliyiz.
Özellikle besin çeşitliliği bu dönemde önem taşımaktadır. Örneğin yemek yediğimiz tabağı göz kararı 4 eşit parçaya ayıralım ve değişik besin gruplarını ve antioksidan kapasitesi yüksek değişik renkte besinleri aynı tabakta tüketip besinlerin etkileşiminden faydalanabiliriz.
Buğdayın yaşam kaynağı olan buğday ruşeymini beslenmenize halen eklemediyseniz, şimdi eklemenin tam zamanı! Besin içeriğinin zenginliği mevsim geçişlerinde halsizliğinizi önlemede en büyük destekçiniz olacak.
Yeterli sıvı tüketimi de önemlidir. Günlük su tüketimi ortalama 2 lt ve üstü olmalıdır. Yine antioksidan özelliği yüksek olan beyaz veya yeşil çaydan günde 2 fincan tüketebiliriz.
Uyku düzeninin sağlanması diğer önemli bir konudur. Alışık olduğumuz uyku düzenini değiştirmemeliyiz. Herkesin ihtiyacı olan uyku miktarı farklıdır. Mevsim geçişlerinde uyku düzeni bozulabilir. Alışık olduğumuz saatte yatağa gitmemiz ve ihtiyacımız kadar uyumamız gerekmektedir. Az uyumak kadar, aşırı uyku durumu da kendimizi daha kötü hissetmemize neden olabilir.
Mevsim geçişlerinde bazı hormonal değişimler de yaşanabilir. Bu değişimlerle beraber iştahta artış da durum depresif bir hal alabilir. Özellikle iş ve özel hayatlarında sıkıntı yaratacak durumlara bile yol açabilir. Sıcak-soğuk hava geçişleri yüzünden yaşanan rehavet, yorgunluk, stres ve gerginlik sonucu tiroid bezinde çalışma düzensizlikleri görülebilir.
Kendimizi yorgun hissedip sosyal hayattan uzaklaşarak sonbahar yorgunluğunu alt edemeyiz. Kendimizi eve kapatmak yerine açık havada en az yarım saatlik yürüyüş yaparak, oksijen alımımızı artırabiliriz.
Destekleyici vitamin ve ilaçlar en çok merak edilen konulardan birisidir. Gerektiğinde bu ilaçlar kullanılabilir. Özellikle doğal ilaç olarak bilinen destek ürünleri kullanımının çok arttığı günümüzde bunların çoğunlukla kontrolsüz kullanıldığını görmekteyiz. Hangi destek ürünü olursa olsun daima doktora danışılarak kullanılması daha sağlıklı olacaktır.
Dyt. Mine Bilge
Medicana Konya Hastanesi
Beslenme ve Diyetetik Uzmanı
